چاپ هلیو یکی از محبوبترین و پرکاربرد ترین چاپ های امروزه می باشد. چاپ هلیو نوعی از چاپ برجسته می باشد. در چاپ هلیوگراور از کلیشه‌های فلزی (غالباٌ چدنی) استوانه‌ای شکل استفاده می‌شود که طرح مورد نظر به تفکیک رنگ بر روی آنها حک می‌شود. در این مقاله از سایت چاپم کن به بررسی همه چیز و همه نکات درمورد چاپ هلیو می پردازیم. با ما همراه باشید.
چاپ هلیو چیست؟
چاپ هلیو ( چاپ گراور) چیست ؟ یک نوع روش چاپی با جزییات بسیار بالا روی انواع کاغذ ، مقوا و پلاستیک ( نایلون ، نایلکس ، سلفون او پی پی ، opp ، bopp ، متالایز ، پلی اتیلن و … ) می باشد که اگر بخواهیم به صورت کلی تر توضیح دهیم می توان گفت بر روی انواع رول های نرم قابلیت چاپ وجود دارد .
چاپ هلیوگراور عموما برای چاپ بر روی سطوح نایلونی (ترس بافان، سلوفان، متالایز) کاربرد دارد و روشی مناسب برای چاپ با کیفیت بسیار بالا که قادر است تصاویری با سایه روشن های به هم پیوسته درست همانند یک تصویر عکاسی شده دیده می شود را به وجود آورد اما این روش چاپ به دلیل استفاده از کلیشه‌های چدنی برای چاپ تیراژهای پائین مقرون به صرفه نیست.
تفاوت چاپ فلکسو و هلیو در چیست؟
با تکامل و پیشرفت صنعت چاپ، تبلیغات و بسته‌بندی و حفاظت از محیط زیست، روش‌های چاپ تغییر کرده و رو به تکامل رفته است. در صنعت بسته بندی جدید، چاپ فلکسوگرافی و هلیو به دو نوع صنعت پرکاربرد تبدیل شده‌اند که هر کدام دارای مزایای خاصی هستند.
چاپ فلکسو Flexographic برای مقیاس کمتر عالی است و به طور کلی ارزانتر است؛ اما در چاپ هلیو یا Rotogravure تصاویر با کیفیت بهتری تولید می‌شوند. اما پیشرفت‌های اخیر در فن آوری چاپ این امکان را به افراد داده است تا کیفیت چاپ “هلیو” را با قیمت‌های “فلکسو” عرضه کنند. امروزه دو نوع اصلی چاپ وجود دارد: روترگراور و فلکسوگرافی. هر نوع چاپ دارای مزایا و معایبی هستند که استفاده از آن را توجیه می‌کند.
چاپ روتوگراور/ Rotogravure یا هلیوگراور که به عنوان gravure شناخته می‌شود؛ یک فرآیند چاپ دوار با تیراژ بالا است که مراحل آماده سازی آن از چاپ فلکسو گران‌تر می‌باشد. سیلندرهای فولادی با روکش مس به کار گرفته شده در این نوع چاپ با روش لیزری و یا الکترومکانیکی تهیه می‌شوند و طرح انتخاب شده بر روی آن هک می‌شود.
تفاوت تعداد رنگ های چاپ فلکسو با هلیو :
فلکسو در بیشترین حالت ممکنه تا 10 رنگ می باشد ولی چاپ هلیو تا 15 رنگ هم قابلیت چاپ را دارد از همین رو به علت تعداد رنگ های بالا و متد چاپی پر جزییات تر کیفیت چاپی بالاتری در اختیارتان می گذارد .
تاریخچه چاپ هلیو را می دانید؟
اولين لوح چاپ گود ( نه سيلندر گود) با روش عكاسي در حدود سال 1814 توسط جوزف نيكفور نيپكه ابداع شد. ايشون روش خودشون رو هليوگرافي ناميد روشي كه در اون گراور مسي براي چاپ به دستگاه بسته مي‌شد. بعدها فاكس تابلوت روش نيپكه را تصحيح كرد و نخستين فيلم نگاتيو رو براي ساخت لوح به روش هليوگرافي افزود.
اما شخصي كه به عنوان مخترع چاپ پيشرفته گراور شناخته شده كارل كليف هست. كليف كارش را با اسيد كاري گراور حساس به نور و عكاسي شده در 1875 شروع كرد. او سرانجام در سال 1879 روش هليوگرافي خودش رو تكميل كرده و اون را در انجمن عكاسي وين معرفي كرد.
البته نسخه‌هاي چاپي كليف نمونه‌هايي با كيفيت بسيار بالا بود كه نظر مجموعه داران آثار هنري را جلب مي‌كرد با اين حال روش كليف در ابتدا از محدوده شهر وين بيرون نرفت زيرا نمي‌خواست اسرار كار خودش رو افشا كند. به هر ترتيب سرانجام زماني كه روش خودش رو به فروش رسوند پرده از اسرار خود برداشت، اما تا هنگام مرگ در سال 1926 روش خودش رو ارتقا داد. « انقلابي ترين حركت او تبديل چاپ گود از روي گراور مسطح به چاپ از روي سيلندر بود.
او نخستين ماله يا تيغه بليد را در روش گود ابداع و حتي نخستين سيستم چاپ رنگي گود با دستگاه رول را طراحي كرد. او بدين ترتيب اصطلاح سيستم چاپ رتوگراور از روي سيلندر را رواج داد.» بعد از آنكه كليف اسرار كار خود را فاش كرد، ديگران به روش رتوگرار روي آوردن و طراحي تجهيزات براي اين روش شروع شد.
با آغاز قرن بيستم رتوگراور به عنوان روشي براي چاپ‌هاي ظريف و با كيفيت در همه جا رواج يافت. در دهه 1920 دستگاه‌هاي چاپ عظيم چهار و پنج رنگ وارد روش گراور شدند و انواع كارت پستال، تقويم، كتاب‌هاي هنري و حتي مجلات بصورت تمام رنگي با اونها چاپ شد.
موارد استفاده (کاربرد ) چاپ گراور (چاپ هلیو ) :
به صورت رول و ورقی
- در حالت رول : انواع بسته‌بندی‌ها، مجلات و برچسب‌ها با کیفیت بالا. مناسب برای چاپ مجلات و کاتالوگ با تیراژ بسیار بالا (مانند مجله نشنال جئو گرافیک)، لفاف‌های بسته‌بندی دیوار پوش و کف‌پوش‌ها، پرده‌های زینتی، فیلم‌های چند لایه پلیمری و کلا سطوح با عرض بالا.
- در حالت ورقی: مناسب برای کارهای با تیراژ محدود و کیفیت بالا همچون انواع اوراق بهادار مثل تمبر، اوراق سهام و برخی اوراق تبلیغاتی.
مزایای چاپ هلیو (چاپ گراور) :
- سرعت بالا.
- رنگ سیاه پرمایه.
- زمان چاپ سریع است.
- کیفیت بهتر چاپ و ماندگاری بیشتر.
- صرفه اقتصادی بالا در چاپ‌های با تیراژ بالا.
- قابلیت چاپ نزدیک به تصاویر سایه روشن پیوسته.
- سرعت بالای چاپ بعد از فرآیند آماده‌سازی سیلندر.
- قابلیت چاپ حتی بر روی سطوح چاپ با کیفیت پایین.
- سیلندرها بسیار بادوام هستند (در حدود ۱۸ ماه) و می‌توانند برای چندین کار چاپ از آنها استفاده شود.
معایب چاپ هلیو (چاپ گراور) :
- استفاده از مرکب‌های وابسته به حلال
- هزینه سیلندرهای اولیه بسیار زیاد است.
- محدود بودن استفاده به چاپ‌های با تیراژ بالا.
- چاپ شدن حروف به صورت نقطه سایه (ترامه).
- برای تیراژهای بالا مناسب است و هزینه کمتری را به بار می‌آورد.
- به اندازه سایر روش‌های چاپ، به ویژه در کوتاه مدت و تیراژ پایین، توجیه پذیری اقتصادی ندارد.
- گران بودن اعمال اصلاحات و تغییرات بر روی سیلندر ساخته شده و ترجیح ساخت سیلندر مجدد در این حالت.
مراحل چاپ هلیو :
- فرو رفتن سیلندر به داخل مخزن مرکب دستگاه و چرخیدن آن درون مخزن و پر شدن حفره ها با مرکب روان و رقیق.
- تماس سطح سیلندر با یک تیغه استیلی به نام تیغه « داکتر بلید » و گرفته شدن مرکب اضافی سظح سیلندر و باقی ماندن مرکب درون حفره ها.
- قرار گرفتن سطح چاپ شونده بین سیلندر گراور و سیلندر فشار دهنده دستگاه و انتقال مستقیم مرکب از دورن حفره ها بر روی سطح چاپ شونده .
با توجه به ضخامت و غلظت پایین مرکب منتقل شده بر روی سطح چاپ شونده رنگ مایه های بدست آمده در چاپ گراور با رنگ مایه های دیگر روش های چاپی متفاوت است. بنابراین به جای استفاده از مرکب های سایان، ماژنتا ، زرد و مشکی (CMYK)معمول از مرکب های قرمز ، آبی و زرد و مشکی در آن استفاده می کنند.
در مجموع استانداردهای مشخصی برای استفاده از انواع مرکب و اندازه حروف چاپی برای چاپ سطوح مختلف چاپی وجود دارند. روش گراور یک روش مستقیم ( direct) چاپی است ( یعنی تصاویر به صورت مستقیم از روی سیلندر به روی سطح چاپ شونده منتقل می شوند) به همین دلیل در دستگاه های روتو گراور نیازی به استفاده از روش های کنترل مخزن مرکب نیست پس می توان کیفیت را در این روش به خوبی کنترل کرد و سرعت چاپ را بالا برد. در برخی موارد سرعت چاپ دستگاه می تواند به حدودا 900 متر در دقیقه برسد.
جمع بندی :
در این مقاله به بررسی تاریخچه و مزایا و معایب چاپ هلیو پرداختیم. همچنین تفاوت و فرق های چاپ فلکسو و هلیو را نیز بیان کردیم. امیدواریم این مقاله راهنمای شاکلی برای شما باشد تا بتوانید به طور کامل با چاپ هلیو آشنا شوید. شما می توانید نظرات و پیشنهادات خود را برای ما ارسال کنید. از همراهی شما ممنونیم.
