پلاستیک دنیا را گرفته است. در خواربارفروشی ها، چه در حال خرید میوه و چه لوازم نظافتی باشید، این امر اجتناب ناپذیر است. شما همچنین می توانید آن را در سراسر خانه خود پیدا کنید - شامل پنجره ها و قاب تلفن. متأسفانه، با توجه به اینکه پلاستیک غیرقابل اجتناب است، یکی از بزرگترین منابع ضایعات نیز می باشد: 91 درصد پلاستیک بازیافت نمی شود، به این معنی که مستقیماً به محل دفن زباله می رود جایی که تخریب آن تا 100 سال طول می کشد. در این مقاله از سایت چاپم کن به بررسی کامل همه چیز درباره انواع پلاستیک و طریقه بازیافت آنها می پردازیم. با ما همراه باشید.
پلاستیک آنقدرها هم که فکر می کنید ساده نیستند. هر کدام از آنها با بقیه متفاوت است. برخی از آنها قابل استفاده مجدد هستند، برخی دیگر پس از چندین بار استفاده مواد خطرناک تولید می کنند. برخی از آنها به راحتی قابل بازیافت هستند، برخی دیگر در فرآیند بازیافت آن به روش های پیچیده تر و پیچیده تری نیاز دارند. بدنه بسیاری از بطری های نوشابه و آب از پلی اتیلن ترفتالات (PET یا PETE) ساخته شده است. ایمن است (تا زمانی که ذوب نشده باقی بماند) و به طور گسترده توسط صنایع بطری و ظروف استفاده می شود. همچنین قابل بازیافت و استفاده مجدد و استفاده مجدد از آن آسان است. بنابراین حتی اگر یک پلاستیک به ظاهر یکبار مصرف مانند بطری آب به شما داده شود، زنده نگه داشتن آن به عهده شماست.
به طور خلاصه، 7 نوع پلاستیک در دوران مدرن کنونی ما وجود دارد:
1 - پلی اتیلن ترفتالات (PET یا PETE یا پلی استر)
PET همچنین به عنوان یک فیبر بدون چین و چروک شناخته می شود. این با کیسه پلاستیکی که معمولاً در سوپرمارکت می بینیم متفاوت است. PET به دلیل توانایی قوی در جلوگیری از ورود اکسیژن و خراب شدن محصول در داخل، بیشتر برای اهداف بسته بندی مواد غذایی و نوشیدنی استفاده می شود. همچنین به جلوگیری از خروج دی اکسید کربن موجود در نوشیدنی های گازدار کمک می کند. اگرچه PET به احتمال زیاد توسط برنامههای بازیافت جمعآوری میشود، این نوع پلاستیک حاوی تریاکسید آنتیموان است - مادهای که به عنوان یک سرطانزا در نظر گرفته میشود - که قادر به ایجاد سرطان در بافت زنده است.
هر چه مدت زمان طولانی تری مایع در ظرف PET باقی بماند، پتانسیل انتشار آنتیموان بیشتر می شود. دمای گرم در داخل اتومبیل ها، گاراژها و انبارهای بسته نیز می تواند انتشار مواد خطرناک را افزایش دهد.
2 - پلی اتیلن با چگالی بالا (HDPE)
در مقایسه با انواع دیگر، HDPE دارای زنجیرهای پلیمری تقریباً بدون انشعاب است که آنها را واقعاً متراکم می کند و بنابراین از PET قوی تر و ضخیم تر می شود. .
HDPE نه تنها قابل بازیافت است، بلکه نسبتاً پایدارتر از PET است. این به عنوان یک گزینه ایمن تر برای استفاده از غذا و نوشیدنی در نظر گرفته می شود، اگرچه برخی مطالعات نشان داده اند که می تواند مواد شیمیایی افزودنی تقلید کننده استروژن را که در معرض نور ماوراء بنفش قرار می گیرد، سیستم هورمونی انسان را مختل کند.
3- پلی وینیل کلراید (PVC)
PVC معمولاً در اسباببازیها، انواع نایلون بسته بندی تاولها، بستهبندی چسبناک، بطریهای مواد شوینده، چسباندن برگهای شل، کیسههای خون و لولههای پزشکی استفاده میشود. پی وی سی یا وینیل در گذشته دومین رزین پلاستیکی پرمصرف در جهان (پس از پلی اتیلن) بود، قبل از اینکه فرآیند ساخت و دفع PVC به عنوان عامل خطرات جدی سلامتی و آلودگی محیط زیست اعلام شود.
از نظر سمیت، PVC به عنوان خطرناک ترین پلاستیک در نظر گرفته می شود. استفاده از آن ممکن است انواع مواد شیمیایی سمی مانند بیسفنول A (BPA)، فتالات ها، سرب، دیوکسین ها، جیوه و کادمیوم را شستشو دهد. برخی از مواد شیمیایی ذکر شده ممکن است باعث سرطان شوند. همچنین می تواند علائم آلرژیک در کودکان ایجاد کند و سیستم هورمونی انسان را مختل کند. PVS نیز به ندرت توسط برنامه های بازیافت پذیرفته می شود. به همین دلیل است که بهتر است از PVC به هر قیمتی اجتناب شود.
4- پلی اتیلن کم چگالی (LDPE)
همانطور که قبلا گفته شد، پلی اتیلن ها پرمصرف ترین خانواده پلاستیک در جهان هستند. این نوع پلاستیک دارای ساده ترین ساختار شیمیایی پلیمری پلاستیکی است که پردازش آن را بسیار آسان و بسیار ارزان می کند.
پلیمرهای LDPE دارای انشعاب های زنجیره ای قابل توجهی از جمله زنجیره های جانبی طولانی هستند که باعث می شود چگالی کمتر و کریستالی کمتری داشته باشند (از لحاظ ساختاری) و در نتیجه به طور کلی پلی اتیلن نازک تر و انعطاف پذیرتر است.
LDPE بیشتر برای کیسه ها (مواد غذایی، خشکشویی، نان، کیسه های مواد غذایی منجمد، روزنامه، زباله)، بسته بندی های پلاستیکی استفاده می شود. پوشش برای کارتن های شیر کاغذی و فنجان های نوشیدنی سرد و گرم. تعدادی بطری فشرده (عسل، خردل)، ظروف نگهداری مواد غذایی، درب ظروف. همچنین برای پوشش سیم و کابل استفاده می شود. اگرچه برخی از مطالعات نشان داده اند که LDPE همچنین می تواند اثرات هورمونی ناسالم را در انسان ایجاد کند، LDPE به عنوان یک گزینه پلاستیکی امن تر برای استفاده از غذا و نوشیدنی در نظر گرفته می شود. متأسفانه بازیافت این نوع پلاستیک بسیار دشوار است.
5- پلی پروپیلن (PP)
سفت تر و مقاوم تر در برابر حرارت، PP به طور گسترده ای برای ظروف غذای گرم استفاده می شود. کیفیت استحکام آن چیزی بین LDPE و HDPE است. علاوه بر جلیقه های حرارتی و قطعات خودرو، PP در پوشک های یکبار مصرف و نوار بهداشتی نیز گنجانده شده است. همانند LDPE، PP گزینه پلاستیکی ایمن تری برای استفاده از غذا و نوشیدنی در نظر گرفته می شود. و اگرچه PP تمام آن ویژگی های شگفت انگیز را دارد، اما PP کاملاً قابل بازیافت نیست و همچنین می تواند باعث آسم و اختلالات هورمونی در انسان شود.
6- پلی استایرن (PS)
پلی استایرن (PS) پلی استایرن است که همه ما معمولاً برای ظروف غذا، کارتن تخم مرغ، لیوان ها و کاسه های یکبار مصرف، بسته بندی و همچنین کلاه ایمنی دوچرخه استفاده می کنیم. هنگامی که PS در معرض غذای گرم و روغنی قرار می گیرد، می تواند استایرن را که به عنوان سمی مغز و سیستم عصبی در نظر گرفته می شود، ترشح کند. همچنین می تواند بر روی ژن ها، ریه ها، کبد و سیستم ایمنی تاثیر بگذارد. علاوه بر همه این خطرات، PS نرخ بازیافت پایینی دارد.
7- دیگر
شماره 7 برای همه پلاستیکها به غیر از پلاستیکهایی است که با شماره 1-6 مشخص شدهاند و همچنین پلاستیکهایی که ممکن است لایهبندی شوند یا با انواع پلاستیکهای دیگر مانند پلاستیکهای زیستی مخلوط شوند.
پلی کربنات (PC) رایج ترین پلاستیک در این دسته است که در سال های اخیر به دلیل ارتباط با بیسفنول A (BPA) چندان مورد استفاده قرار نگرفته است. PC با نام های مختلفی نیز شناخته می شود: Lexan، Makrolon و Makroclear.
BPA موجود در PC با مشکلات سلامتی متعددی از جمله آسیب کروموزومی در تخمدانهای زنان، کاهش تولید اسپرم در مردان، شروع زودرس بلوغ و تغییرات رفتاری مرتبط است.
روند بازیافت پلاستیک
مراحل بازیافت زیر برای عموم پلاستیکها صادق است ولی استثناعاتی هم وجود دارد مانند سبد که میتوان آنها را آسیاب نمود و پس از آسیاب بسته بندی و به مرحله گرانول سازی و حتی جهت تولید مجدد سبد ارسال کرد و یا پلاستیکهایی که از خط تولید کارخانه ها میآید و تمیز است با پلاستیکهایی که از سطح شهر جمعآوری میشود متفاوت است. در زیر یک فرآیند کامل را شرح دادیم.
- قرار دادن ضایعات بر روی تسمه نقاله
- جداسازی بر اساس جنس پلاستیک
- جداسازی بر اساس رنگ
- جداسازی مواد دیگر ( فلز، چوب، شیشه و....)
- شستشوی اولیه (پیش شستشو)
- خورد کردن و آسیاب نمودن
- شستشو با آب سرد
- جداسازی در آب سرد بر اساس دانسیته
- شستشوی سایشی جهت از بین بردن اثر چسب و یا ذراتی که به سختی بر روی پلاستیکها چسبیده است
- شستشو با آب گرم: این مرحله از شستشو برای همه مواد پلاستکی لازم نیست و برای برخی الزامی است به عنوان مثال جهت بازیافت PET حتما باید با آبگرم شستشو انجام پذیرد و برای موادی که چرب است نیز باید انجام پذیرد.
- آبگیری
- خشک کردن
- جداسازی لیبل ( این مرحله در برخی از خطها در ابتدای خط است )
- کندر ( جهت نایلونها و مواد پلاستیکی سبک)
- تولید گرانول ( این مرحله توسط اکسترودر انجام میپذیرد )
بازيافت پلاستيک اگرچه کار آسانی است اما ابتدا بايد دانست كه چه نوع پلاستيكی قابل بازيافت است. پلاستيک ها فرمول های مختلفي دارند و بايد قبل از بازيافت برای توليد محصولات جديد منظم شوند. پلاستيك های مخلوط می توانند بازيافت شوند اما به ارزشمندی پلاستيک های مرتب شده نيستند زيرا خواص فيزيكی پلاستيک های بازيافت شده ممكن است متفاوت باشد. در واقع علت عدم امكان اصولی بازيافت پلاستيک ها تنوع آنها است.
هر روز صدها نوع پلاستيک مورد استفاده اوليه قرار می گيرند بسياری از مواد پلاستيكی از نظر شيميايی ناسازگارند و دارای اين قابليت نيستند كه به سادگی ذوب شده و به مواد ديگری تبديل شوند. مرحله جداسازی بسیار اهمیت دارد و تا جایی که امکان دارد باید این جداسازی انجام شود حتی بر اساس رنگ و اگر این جداسازی هر چه بیشتر انجام پذیرد سود حاصله از بازیافت بیشتر میشود و پلاستیک بازیافت شده مرغوبتر است.